Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

to claim

  • 1 vindicō (vend-)

        vindicō (vend-) āvī, ātus, āre    [vindex].—In law, to assert a claim to, demand formally, ask judgment for: puellam in posterum diem, i. e. to take charge of under bonds to appear the next day, L.: ita vindicatur Virginia spondentibus propinquis, L.—To claim as one's own, make a claim upon, demand, claim, arrogate, assume, appropriate omnia iure pro suis vindicare: Homerum Chii suum vindicant: prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputantur, Ta.: victoriae maiore parte ad se vindicatā, L.: Galliae consensio fuit libertatis vindicandae, ut, etc., should be maintained, Cs.: antiquam faciem, reassume, O.—In the phrase, in libertatem vindicare, to claim for freedom, set free, free, emancipate: in libertatem rem populi: rem p. in veterem dignitatem ac libertatem, i. e. to restore: se et populum R. in libertatem, Cs.—To serve as champion, deliver, liberate, protect, defend, save: te ab eo: nos a verberibus: ab hac necessitate vos fortuna vindicat, L.: perpetienda illa fuerunt, ut se aliquando ac suos vindicaret, might protect: quam dura ad saxa revinctam Vindicat Alcides, sets free, O.—To act as avenger, avenge, revenge, punish, take vengeance on, recompense: quo (perfugio), nisi vos vindicatis, utentur necessario: contionibus populum ad vindicandum hortari, S.: quae vindicaris in altero, tibi ipsi fugienda sunt: improborum consensionem supplicio omni: Ti. Gracchi conatūs perditos: necem Crassi, O.: fateor in civīs persaepe esse severe vindicatum: in quos (Venetos) eo gravius Caesar vindicandum statuit, Cs.

    Latin-English dictionary > vindicō (vend-)

  • 2 vindico

    vindĭco (on account of a supposed derivation from venum - dico, also written vendĭco), āvi, ātum, 1 (collat. form, acc. to the 3d conj., VINDICIT, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1 fin.), v. a. [vim - dico, prop. to assert authority, viz. in a case where legal possession of a thing claimed is refused; hence, transf.], to lay legal claim to a thing, whether as one's own property or for its restoration to a free condition.
    I.
    Lit.: IN. IVS. DVCITO. NI IVDICATVM FACIT AVT QVIS ENDO EOM IVRE VINDICIT, i. e. eum in jure vindicat, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf., on the form of laying claim to disputed personal property, Gai Inst. 4, 16:

    vindicare sponsam in libertatem,

    Liv. 3, 45, 11; cf. id. 3, 48, 5; 3, 46, 7:

    puellam,

    id. 3, 46, 3:

    ita vindicatur Virginia spondentibus propinquis,

    id. 3, 46, 8.—
    II.
    Transf., in gen. (freq. and class.; cf. assero).
    A.
    To lay claim to as one's own, to make a claim upon, to demand, claim, arrogate, assume, appropriate a thing:

    omnia non Quiritium sed sapientium jure pro suis vindicare,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    videor id meo jure quodam modo vindicare,

    id. Off. 1, 1, 2:

    Homerum... Chii suum vindicant,

    id. Arch. 8, 19:

    ortūs nostri partem patria vindicat,

    id. Off. 1, 7, 22:

    maximam partem quasi suo jure Fortuna sibi vindicat,

    id. Marcell. 2, 6:

    ceterarum rerum quae sunt in oratore, partem aliquam sibi quisque vindicat,

    id. Or. 19, 69:

    quod neque summi imperatores... sibi umquam vindicare sunt ausi,

    Quint. 1, prooem. §

    14: partem oneris tui mihi vindico,

    Plin. Ep. 6, 32, 2:

    majestatem sibi,

    id. Pan. 42, 1:

    partis sibi aequas potentiae,

    Suet. Tib. 50; id. Tit. 5; Sen. Ira, 3, 30, 3; id. Cons. Helv. 3, 9; id. Q. N. 1, 1, 10; Val. Max. 4, 3, 1; 5, 3, ext. 2; cf. Plin. Pan. 8, 2; Val. Max. 4, 5, 3: iniquissima haec bellorum condicio est; prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputantur, Tac. Agr. 27:

    victoriae majore parte ad se vindicatā,

    Liv. 44, 14, 8:

    decus belli ad se,

    id. 9, 43, 14:

    tanta tamen universae Galliae consensio fuit libertatis vindicandae, ut, etc.,

    should be maintained, vindicated, Caes. B. G. 7, 76:

    Trasimenum pro Tarsimeno multi auctores... vindicaverunt,

    have adopted, Quint. 1, 5, 13; so id. 1, 5, 26:

    vindicet antiquam faciem, vultusque ferinos Detrahat,

    reassume, Ov. M. 2, 523.— Poet., with inf.:

    vindicat hoc Pharius dextrā gestare satelles,

    Luc. 8, 675.—
    B.
    To place a thing in a free condition.
    1.
    In libertatem vindicare, to set free, to free, emancipate:

    in libertatem rem populi,

    Cic. Rep. 1, 32, 48:

    ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicam,

    id. Brut. 58, 212:

    rem publicam afflictam et oppressam in veterem dignitatem ac libertatem,

    i. e. to restore, id. Fam. 2, 5, 2:

    Galliam in libertatem,

    Caes. B. G. 7, 1:

    se et populum Romanum in libertatem,

    id. B. C. 1, 22.—
    2.
    To deliver, liberate, protect, defend:

    te ab eo vindico et libero,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9:

    nos a verberibus, ab unco, a crucis terrore neque res gestae neque acta aetas neque vestri honores vindicabunt?

    id. Rab. Perd. 5, 16:

    sapientia sola nos a libidinum impetu et formidinum terrore vindicat,

    id. Fin. 1, 14, 46:

    quin ab hoc ignotissimo Phryge nobilissimum civem vindicetis?

    id. Fl. 17, 40:

    aliquem a miseriis morte,

    id. Brut. 96, 329:

    a molestiā,

    id. Q. Fr. 1, 4, 2:

    a labore,

    id. Sull. 9, 26:

    domum suam a solitudine,

    id. de Or. 1, 45, 199:

    laudem summorum oratorum ab oblivione hominum atque a silentio,

    rescue, id. ib. 2, 2, 7:

    sed ab hac necessitate egregie vos fortuna vindicat,

    Liv. 37, 54, 10:

    corpora a putrescendo (sal),

    Plin. 31, 9, 45, § 98:

    ebur a carie (vetus oleum),

    id. 15, 7, 7, § 32:

    capillum a canitie,

    id. 28, 11, 46, § 164:

    se non modo ex suspitione tanti sceleris, verum etiam ex omni hominum sermone,

    Cic. Sull. 20, 59:

    perpetienda illa fuerunt, ut se aliquando ad suos vindicaret,

    might restore, id. Rab. Post. 9, 25:

    quam dura ad saxa revinctam Vindicat Alcides,

    sets free, Ov. M. 11, 213:

    tandem absolutus vindicatusque est (reus),

    Plin. Ep. 4, 9, 1.—
    C.
    With respect to some wrong perpetrated (cf. ulciscor), to avenge, revenge, punish; to take vengeance on any one; make compensation for:

    omnia quae vindicaris in altero, sibi ipsi vehementer fugienda sunt,

    Cic. Verr. 2, 3, 2, § 4:

    maleficium in aliis vindicare,

    id. Sull. 6, 19:

    facinus in nullo etiam,

    id. Verr. 2, 3, 84, § 194:

    dolum malum et legibus,

    id. Off. 3, 15, 61. acerrime maleficia, id. Rosc. Am. 5, 12:

    consensionem improborum supplicio omni,

    id. Lael. 12, 43:

    eam rem quam vehementer,

    id. Quint. 7, 28:

    Ti. Gracchi conatus perditos,

    id. Off. 1, 30, 109:

    necem Crassi,

    Ov. F. 6, 468:

    offensas ense,

    id. Tr. 3, 8, 40:

    fortuita non civium tantummodo sed urbium damna principis munificentia vindicat,

    Vell. 2, 126, 4.— Impers. pass.:

    fateor non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros persaepe esse severe ac vehementer vindicatum,

    Cic. Verr. 2, 5, 50, § 133:

    vindicandum in eos,

    Sall. J. 31, 18:

    vindicatum in eos, qui, etc.,

    id. C. 9, 4; cf.:

    in quos (Venetos) eo gravius Caesar vindicandum statuit, quo diligentius, etc.,

    Caes. B. G. 3, 16.—
    2.
    Transf. (after the analogy of ulcisci): vindicare se ab (de) aliquo, to revenge one's self upon one:

    se ab illo,

    Sen. Ben. 6, 5, 3:

    se de fortunā praefationibus,

    Plin. Ep. 4, 11, 14.— Pass.:

    quantā saevitiā opus erat, ut Sulla de Mario vindicaretur,

    Flor. 3, 21, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > vindico

  • 3 adsero

    1.
    as-sĕro ( ads-, K. and H., Müller), sēvi, situm, 3, v. a., to sow, plant, or set near something (very rare;

    not in Cic.), Agroet. de Orthogr. p. 2274 P.: vites,

    Cato, R. R. 32 fin.:

    vitis adsita ad olus,

    Varr. R. R. 1, 16 fin.:

    vites propter cupressos,

    id. ib. 1, 26: Lenta quin velut adsitas Vitis implicat arbores, * Cat. 61, 102: populus adsita certis Limitibus, * Hor. Ep. 2, 2, 170 (quippe quae vitibus maritaretur, Agroet. l. c.).
    2.
    as-sĕro ( ads-, Ritschl, Fleckeisen, Merk., Halm, Weissenb.), sĕrŭi, sertum, 3, v. a., to join some person or thing to one's self; hence,
    I.
    As a jurid. t. t. (so this word is most freq. found; cf. assertor and assertio).
    A.
    Aliquem manu, in libertatem or liberali causā (also merely manu, and finally absol. adserere), to declare one (a slave) to be free by laying hands upon him, to set free, to liberate:

    adserere manu in libertatem...,

    Varr. L. L. 6, § 64 Müll.:

    qui in libertatem adserebant,

    Suet. Vit. 10:

    se adserit in libertatem,

    Dig. 47, 10, 11 fin.:

    in iis qui adserantur in libertatem, quia quivis lege agere possit, id juris esse,

    Liv. 3, 45; so,

    in ingenuitatem,

    Suet. Aug. 74:

    se ingenuitati,

    Dig. 40, 14, 2:

    manu eas adserat Suas populares liberali causā,

    Plaut. Poen. 4, 2, 83:

    manuque liberali causā ambas adseras,

    id. ib. 5, 2, 142: si quisquam hanc liberali adseruisset manu, id. Curc. 5, 2, 68:

    ego liberali illam adsero causā manu,

    Ter. Ad. 2, 1, 40: cum in causā liberali eum, qui adserebatur cognatum, suum esse diceret, * Cic. Fl. 17, 40:

    neminem venire, qui istas adsereret manu,

    Plaut. Poen. 5, 6, 11:

    illam a lenone adserito manu,

    id. Pers. 1, 3, 83;

    and transf.: pisces manu adserere,

    id. Rud. 4, 3, 34:

    adserui jam me fugique catenas,

    Ov. Am. 3, 11, 3 Merk.; Suet. Vesp. 3; id. Gram. 21.—
    B.
    Aliquem in servitutem, to declare one to be a slave by laying the hand upon him, to claim as a slave:

    M. Claudio clienti negotium dedit (Ap. Claudius), ut virginem in servitutem adsereret,

    Liv. 3, 44; so Suet. Tib. 2; Liv. 34, 18; 35, 16 fin.
    II.
    After the poets of the Aug. per., transf. from the judicial sphere to common life.
    A.
    (Acc. to I. A.) To free from, to protect, defend, defend against (esp. freq. in Flor. and Suet.):

    habe ante oculos mortalitatem, a quā adserere te hoc uno munimento potes,

    Plin. Ep. 2, 10, 4:

    se ab injuriā oblivionis,

    id. ib. 3, 5, 9:

    liberatae Italiae adsertique imperii nuntius,

    Flor. 3, 3, 19:

    post adsertam a Manlio, restitutam a Camillo urbem,

    id. 1, 13, 19:

    Latini quoque Tarquinios adserebant,

    id. 1, 11, 1:

    Gracchanas leges,

    id. 3, 16, 1:

    easdem leges,

    id. 3, 17, 1; so id. 2, 18, 16; 3, 3, 19; 3, 17, 4:

    dignitatem,

    Suet. Caes. 16 (cf. Caes. B. C. 1, 7, and Suet. Caes. 33:

    defendere dignitatem,

    id. ib. 72:

    tueri dignitatem): senatus in adserendā libertate consensit,

    in the restoring of freedom, Suet. Calig. 60; id. Claud. 10:

    namque adserit urbes sola fames (liberas facit urbes contra dominos, Schol.),

    Luc. 3, 56:

    hoc focale tuas adserat auriculas,

    i. e. guard against the hearing of bad verses, Mart. 14, 142:

    non te cucullis adseret caput tectum (sc. a basiis),

    id. 11, 99.—
    B.
    (Acc. to I. B.) Aliquid sibi, to appropriate something to one's self, to claim, declare it one's own possession: nec laudes adsere nostras, claim not for yourself, etc., Ov. M. 1, 462:

    haec (gaudia) utrāque manu complexuque adsere toto,

    Mart. 1, 16, 9; and (per hypallagen): me adsere caelo, appoint me to the skies, i. e. declare me to be of celestial origin, Ov. M. 1, 761.—In prose, Vell. 2, 60 Runhk.; cf. Val. Max. 4, 4, 4:

    Unus hominum ad hoc aevi Felicis sibi cognomen adseruit L. Sulla,

    Plin. 7, 43, 44, § 137:

    sapientis sibi nomen adseruit,

    Quint. 12, 1, 20:

    sibi artem figurarum,

    id. 9, 3, 64:

    ipse te in alto isto pinguique secessu studiis adseris?

    are you devoting yourself? Plin. Ep. 1, 3, 3:

    dominationem sibi,

    Suet. Oth. 9:

    divinam majestatem sibi,

    id. Calig. 22:

    Gallaeci Graecam sibi originem adserunt,

    Just. 44, 3.—
    C.
    In gen., to maintain, affirm, assert, declare; diabebaioumai, Gloss.:

    non haec Colchidos adserit furorem, Diri prandia nec refert Thyestae,

    Mart. 10, 35:

    Epicharmus testium malis hanc utilissime imponi adserit,

    Plin. 20, 9, 34, § 89, where Jan conjectures ait:

    mollissimum quemque beatum fore adserebant,

    Aur. Vict. Caes. 28, 8; so id. ib. 3, 5:

    non vacat adserere quae finxeris,

    Quint. Decl. 7, 6; Pall. 1, 19, 3; so Veg. 1, 17, 4; 1, 17, 5; 5, 25, 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > adsero

  • 4 assero

    1.
    as-sĕro ( ads-, K. and H., Müller), sēvi, situm, 3, v. a., to sow, plant, or set near something (very rare;

    not in Cic.), Agroet. de Orthogr. p. 2274 P.: vites,

    Cato, R. R. 32 fin.:

    vitis adsita ad olus,

    Varr. R. R. 1, 16 fin.:

    vites propter cupressos,

    id. ib. 1, 26: Lenta quin velut adsitas Vitis implicat arbores, * Cat. 61, 102: populus adsita certis Limitibus, * Hor. Ep. 2, 2, 170 (quippe quae vitibus maritaretur, Agroet. l. c.).
    2.
    as-sĕro ( ads-, Ritschl, Fleckeisen, Merk., Halm, Weissenb.), sĕrŭi, sertum, 3, v. a., to join some person or thing to one's self; hence,
    I.
    As a jurid. t. t. (so this word is most freq. found; cf. assertor and assertio).
    A.
    Aliquem manu, in libertatem or liberali causā (also merely manu, and finally absol. adserere), to declare one (a slave) to be free by laying hands upon him, to set free, to liberate:

    adserere manu in libertatem...,

    Varr. L. L. 6, § 64 Müll.:

    qui in libertatem adserebant,

    Suet. Vit. 10:

    se adserit in libertatem,

    Dig. 47, 10, 11 fin.:

    in iis qui adserantur in libertatem, quia quivis lege agere possit, id juris esse,

    Liv. 3, 45; so,

    in ingenuitatem,

    Suet. Aug. 74:

    se ingenuitati,

    Dig. 40, 14, 2:

    manu eas adserat Suas populares liberali causā,

    Plaut. Poen. 4, 2, 83:

    manuque liberali causā ambas adseras,

    id. ib. 5, 2, 142: si quisquam hanc liberali adseruisset manu, id. Curc. 5, 2, 68:

    ego liberali illam adsero causā manu,

    Ter. Ad. 2, 1, 40: cum in causā liberali eum, qui adserebatur cognatum, suum esse diceret, * Cic. Fl. 17, 40:

    neminem venire, qui istas adsereret manu,

    Plaut. Poen. 5, 6, 11:

    illam a lenone adserito manu,

    id. Pers. 1, 3, 83;

    and transf.: pisces manu adserere,

    id. Rud. 4, 3, 34:

    adserui jam me fugique catenas,

    Ov. Am. 3, 11, 3 Merk.; Suet. Vesp. 3; id. Gram. 21.—
    B.
    Aliquem in servitutem, to declare one to be a slave by laying the hand upon him, to claim as a slave:

    M. Claudio clienti negotium dedit (Ap. Claudius), ut virginem in servitutem adsereret,

    Liv. 3, 44; so Suet. Tib. 2; Liv. 34, 18; 35, 16 fin.
    II.
    After the poets of the Aug. per., transf. from the judicial sphere to common life.
    A.
    (Acc. to I. A.) To free from, to protect, defend, defend against (esp. freq. in Flor. and Suet.):

    habe ante oculos mortalitatem, a quā adserere te hoc uno munimento potes,

    Plin. Ep. 2, 10, 4:

    se ab injuriā oblivionis,

    id. ib. 3, 5, 9:

    liberatae Italiae adsertique imperii nuntius,

    Flor. 3, 3, 19:

    post adsertam a Manlio, restitutam a Camillo urbem,

    id. 1, 13, 19:

    Latini quoque Tarquinios adserebant,

    id. 1, 11, 1:

    Gracchanas leges,

    id. 3, 16, 1:

    easdem leges,

    id. 3, 17, 1; so id. 2, 18, 16; 3, 3, 19; 3, 17, 4:

    dignitatem,

    Suet. Caes. 16 (cf. Caes. B. C. 1, 7, and Suet. Caes. 33:

    defendere dignitatem,

    id. ib. 72:

    tueri dignitatem): senatus in adserendā libertate consensit,

    in the restoring of freedom, Suet. Calig. 60; id. Claud. 10:

    namque adserit urbes sola fames (liberas facit urbes contra dominos, Schol.),

    Luc. 3, 56:

    hoc focale tuas adserat auriculas,

    i. e. guard against the hearing of bad verses, Mart. 14, 142:

    non te cucullis adseret caput tectum (sc. a basiis),

    id. 11, 99.—
    B.
    (Acc. to I. B.) Aliquid sibi, to appropriate something to one's self, to claim, declare it one's own possession: nec laudes adsere nostras, claim not for yourself, etc., Ov. M. 1, 462:

    haec (gaudia) utrāque manu complexuque adsere toto,

    Mart. 1, 16, 9; and (per hypallagen): me adsere caelo, appoint me to the skies, i. e. declare me to be of celestial origin, Ov. M. 1, 761.—In prose, Vell. 2, 60 Runhk.; cf. Val. Max. 4, 4, 4:

    Unus hominum ad hoc aevi Felicis sibi cognomen adseruit L. Sulla,

    Plin. 7, 43, 44, § 137:

    sapientis sibi nomen adseruit,

    Quint. 12, 1, 20:

    sibi artem figurarum,

    id. 9, 3, 64:

    ipse te in alto isto pinguique secessu studiis adseris?

    are you devoting yourself? Plin. Ep. 1, 3, 3:

    dominationem sibi,

    Suet. Oth. 9:

    divinam majestatem sibi,

    id. Calig. 22:

    Gallaeci Graecam sibi originem adserunt,

    Just. 44, 3.—
    C.
    In gen., to maintain, affirm, assert, declare; diabebaioumai, Gloss.:

    non haec Colchidos adserit furorem, Diri prandia nec refert Thyestae,

    Mart. 10, 35:

    Epicharmus testium malis hanc utilissime imponi adserit,

    Plin. 20, 9, 34, § 89, where Jan conjectures ait:

    mollissimum quemque beatum fore adserebant,

    Aur. Vict. Caes. 28, 8; so id. ib. 3, 5:

    non vacat adserere quae finxeris,

    Quint. Decl. 7, 6; Pall. 1, 19, 3; so Veg. 1, 17, 4; 1, 17, 5; 5, 25, 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > assero

  • 5 ad-serō (ass-)

        ad-serō (ass-) seruī, sertus, ere,    to claim, lay claim to, appropriate (poet.): laudes, O.: me caelo, i. e. as of heavenly origin, O.: Iovem sibi patrem, Cu.: virginem in servitutem, as his slave, L.: liberali illam causā manu, declare freed by formal process, T.

    Latin-English dictionary > ad-serō (ass-)

  • 6 ascīscō (ad-sc-)

        ascīscō (ad-sc-) scīvī, scītus, ere,    to take to oneself, adopt, accept: leges: aliā (civitate) ascitā, by accepting citizenship elsewhere, N.: si non esset (civis), asciscendum fuisse, ought to be made one: socios sibi ad bellum, Cs.: in civitatem et patres, L.: inter patricios, Ta.: alqm civem: (Aenean) generum urbi, V.: superis ascitus Caesar, O.— To associate with oneself, take into association, accept, win over: alquem ad sceleris foedus: homines, S.: voluntarios ad spem praedae, L.: Spem Aetolum in armis, in the alliance, V.—To receive, take, appropriate, adopt, approve: sacra a Graecis: Coroniden sacris urbis, add by adoption, O.: ritūs, L.: nova verba, H.: vacuitatem doloris, to seek as a good. — To claim, aspire to, lay claim to: imperium, L.: mihi sapientiam.

    Latin-English dictionary > ascīscō (ad-sc-)

  • 7 pīgneror

        pīgneror ātus, ārī, dep.    [pignus], to take as a pledge, accept as earnest: omen, O.— To lay claim to, appropriate: ex acie fortissimum quemque.
    * * *
    pignerari, pigneratus sum V DEP
    appropriate; assert one's claim to; make certain, assure; guarantee, pledge

    Latin-English dictionary > pīgneror

  • 8 postulō

        postulō āvī, ātus, āre    [PREC-], to ask, demand, claim, require, request, desire: incipiunt postulare, minari: nemo inventus est tam impudens qui postularet ut venderet: postulavere plerique, ut proponeret, etc., S.: suom ius postulat, T.: fidem publicam: ad senatum venire auxilium postulatum, Cs.: noctem sibi ad deliberandum: postulatur a te iam diu historia: quod principes civitatum a me postulassent: postulatum est, ut Bibuli sententia divideretur: legatos mittit postulatum, ne, etc., S.: qui postularent, eos sibi dederent, Cs.: postulo, Appi, consideres, quo progrediare, L.: a senatu de foedere: me ducere istis dictis postulas? expect, T.: quod de argento posse postulem me fallere (eum), i. e. undertake to deceive him, T.: qui adire senatum non postulassent, asked an audience, L.: ante quam bona possideri postularentur, were claimed: hic postulat se Romae absolvi, qui, etc., expects: haec cum praetorem postulabas, of the praetor: qui postulat deus credi, Cu. — To summon, arraign before a court, prosecute, accuse, impeach: Gabinium tres adhuc factiones postulant: alqm de ambitu: alqm maiestatis, Ta.: delationem nominis, i. e. ask leave to prosecute: servos in quaestionem, ask that the slaves be examined under torture: quaestionem, the appointment of a special tribunal, L.—Of price, to demand, ask: Accipe victori populus quod postulat aurum, Iu.—Of things, to make necessary, require, demand, call for: Nunc hic dies alios mores postulat, T.: ut temporis exiguitas postulabat, Cs.: mittor, quo postulat usus, O.: res postulare videtur alqd exponere, S.
    * * *
    postulare, postulavi, postulatus V
    demand, claim; require; ask/pray for

    Latin-English dictionary > postulō

  • 9 religiō

        religiō (not rell-; the first syl. lengthened in hexameter verse), ōnis, f    [re-+2 LIG-], conscientiousness, sense of right, moral obligation, duty: nihil esse mihi, religiost dicere, i. e. I say on my conscience, T.: Heium a religione deducere: quid lex et religio cogat cogitare: quaeris aliquem praestantiorem virtute, religione?: iudiciorum religionem veritatemque perfringere: iudicum religiones oratione converti, the conscientious convictions.— A regard for sacred things, devoutness, piety, reverence, religious feeling: sese summā religione teneri: religio, quae deorum cultu pio continetur: sacra summā religione confici velle: omnia, quae sceleri propiora sunt quam religioni: religioni servire.— A religious scruple, scruple of conscience, apprehension of divine anger, fear of the gods, superstitious awe: ut eam, non religio contineret: nullā mendaci religione obstrictus, superstition, Cs.: tantā religione obstricta provincia: obstrinxisti religione populum R.: parvulae causae vel terroris repentini vel obiectae religionis, Cs.: rem habere religioni, i. e. as a divine warning: ne bellum indiceretur, religio obstitit, L.: plena religione civitas, L.: liberatae religione mentes, L.: rivos deducere nulla Religio vetuit, V.: nulla mihi Religio est, H.: movendi thensauros, L.: novas sibi ex loco religiones fingunt, Cs.: religionibus impediri, Cs.: plenis religionum animis prodigia insuper nuntiata, L.— A sense of religious obligation, religious sanction, duty to the gods: viri religione potius quam veritate fides constricta: iuris iurandi.— A religious obligation, oath, pledge of faith, religious sanction: timori magis quam religioni consulere, Cs.: Achaeos religione obstringere, L.: relinquitur nova religio, ut, etc., i. e. a new view of your obligation, Cs.: ius iurandum servabat conservatā religione, N.: religioni potius vestrae quam odio parere.— Divine service, worship of the gods, religious observance, religion, worship: religione, id est cultu deorum: illa pax mater huic urbi iuris et religionis fuit: deorum.— A religion, faith, religious system, mode of worship, cult: venit mihi religionis illius in mentem: neque enim haec externa vobis est religio: expertes religionum omnium: in bello religionum et consuetudinis iura retinere: pro religionibus suis bella suscipere: religiones interpretantur, religious matters, Cs.: publicae religiones, L.— Sacredness, sanctity, holiness, claim to reverence: fanum Iunonis tantā religione semper fuit, ut, etc.: in sacerdotibus tanta offusa oculis animoque religio, i. e. such sacred majesty of expression and feeling, L.: Iam tum religio pavidos terrebat agrestīs Dira loci, V. — An object of veneration, sacred place, consecrated thing, hallowed object: religionem restituere: tantis eorum religionibus violatis: ad deorum religionem demigrasse, i. e. shrines: quae religio aut quae machina belli (the Trojan horse), V.—Of places, a claim resulting from consecration, religious liability: aram si dedicasti, sine religione loco moveri potest: liberaret religione templum, L.: locus religionum deorumque plenus, L.
    * * *
    supernatural constraint/taboo; obligation; sanction; worship; rite; sanctity; reverence/respect/awe/conscience/scruples; religion; order of monks/nuns (Bee)

    Latin-English dictionary > religiō

  • 10 vindiciae

        vindiciae ārum, f    [vindex], the assertion of a right, a laying claim, legal claim, formal demand: iniustis vindiciis fundos petere: pro praede litis vindiciarum satis accipere, i. e. security for the value of the property and for all claims growing out of it.—A declaration of right, judgment, decree: ab libertate in servitutem vindicias dare, i. e. to sentence a free person to slavery, L.: virginem cedere postulantibus vindicias, to those who demanded her freedom, L.: cum vindicias amisisset ipsa libertas.

    Latin-English dictionary > vindiciae

  • 11 adrogo

    adrogare, adrogavi, adrogatus V TRANS
    ask, question; arrogate to one's self, claim, make undue claim; confer (upon); adopt (an adult) as one's son (esp. at his instance)

    Latin-English dictionary > adrogo

  • 12 arrogo

    arrogare, arrogavi, arrogatus V TRANS
    ask, question; arrogate to one's self, claim, make undue claim; confer (upon); adopt (an adult) as one's son (esp. at his instance)

    Latin-English dictionary > arrogo

  • 13 concurro

    I
    concurrere, concucurri, concursus V INTRANS
    run/assemble/knock/snap together; agree, fit, concur; coincide; make same claim; charge, fight/engage in battle; come running up/in large numbers; rally
    II
    concurrere, concurri, concursus V INTRANS
    run/assemble/knock/snap together; agree, fit, concur; coincide; make same claim; charge, fight/engage in battle; come running up/in large numbers; rally

    Latin-English dictionary > concurro

  • 14 vindico

    I.
    to avenge, punish, liberate, deliver, protect.
    II.
    to liberate, deliver/ punish, avenge/ claim, assume.
    claim, arrogate, assume, appropriate.

    Latin-English dictionary of medieval > vindico

  • 15 officium

    offĭcĭum, ii, n. [for opificium, opus and facio], qs. that which one does for another, a service, whether of free will or of (external or moral) necessity (class.; cf.: studium, beneficium, meritum, munus).
    I.
    A voluntary service, a kindness, favor, courtesy, rendered to one whose claim to it is recognized;

    while beneficium is a service rendered where there is no claim: officium esse filii, uxoris, earum personarum, quas necessitudo suscitat et ferre opem jubet,

    Sen. Ben. 3, 18, 1.
    A.
    In gen.:

    altera sententia est, quae definit amicitiam paribus officiis ac voluntatibus,

    Cic. Lael. 16, 58:

    odiosum sane genus hominum officia exprobrantium,

    id. ib. 20, 71:

    nihil est vicissitudine studiorum officiorumque jucundius,

    id. ib. 14, 49: filicem cum officio vicini decidere, so as to do him a service, Col. 2, 14, 6:

    summo officio praeditus homo,

    exceedingly obliging, Cic. Verr. 2, 1, 51, § 135. —
    B.
    In partic.
    1.
    A ceremonial observance, ceremony, attendance (on a festive or solemn occasion;

    mostly post-Aug.): officio togae virilis interfui,

    Plin. Ep. 1, 9, 2:

    sine solenni officio,

    Suet. Claud. 2:

    per sollenne nuptiarum celeberrimo officio deductum ad se,

    id. Ner. 28; cf. id. Claud. 26:

    ad officium venire,

    id. Calig. 25:

    relicto statim novorum consulum officio,

    id. Caes. 50:

    in officio salutationis,

    id. Aug. 27:

    vitans praeter navigantium officia,

    id. Tib. 12:

    officia prosequentium,

    id. Caes. 71:

    quod supremis in matrem officiis defuisset,

    at the payment of the last offices, at the funeral, Tac. A. 5, 2:

    officium cras Primo sole mihi peragendum in valle Quirini,

    a ceremonial visit, Juv. 2, 133 sq.; 3, 239.—
    2.
    In mal. part., compliance, favor, Prop. 3, 15, 24; Ov. Am. 1, 10, 46; 3, 7, 24; cf.

    virile,

    Theod. Prisc. 2, 11:

    puerile,

    Plaut. Cist. 4, 1, 5; Petr. 140.—
    II.
    In gen., an obligatory service, an obligation, duty, function, part, office (so most freq. in prose and poetry of all periods):

    nulla vitae pars neque publicis neque privatis neque forensibus neque domesticis in rebus, neque si tecum agas quid, neque, si cum altero contrahas, vacare oflicio potest: in eoque et colendo sita vitae est honestas omnis et in neglegendo turpitudo, etc.,

    Cic. Off. 1, 2, 4 sq.: perfectum officium rectum opinor vocemus, quod Graeci katorthôma: hoc autem commune kathêkon vocant, id. ib. 1, 3, 8;

    an id doles, quia illi suum officium non colunt, quom tu tuum facis?

    Plaut. Stich. 1, 1, 34; id. ib. 1, 1, 39; id. Pers. 4, 4, 66:

    meminisse officium suum,

    to remember one's duty, id. Trin. 3, 2, 71.—Also, subject., a sense of duty:

    si quis aegre ferat nihil in se esse virtutis, nihil officii, etc.,

    Cic. Tusc. 4, 28, 61:

    quicquid in eum judicii officiique contuleris,

    id. Fam. 10, 1 fin.:

    intellegere, utrum apud eos pudor atque officium an timor valeret,

    Caes. B. G. 1, 40, 14:

    suum facere,

    to do one's duty, Ter. Ad. 1, 1, 44:

    omnibus officiis amicitiae servatis,

    observe all the obligations of friendship, Cic. Fam. 5, 17, 3:

    exsequi,

    id. Att. 3, 15, 4:

    fungi officio,

    id. Fam. 3, 8, 3:

    satisfacere officio,

    to perform, id. Div. in Caecil. 14, 47:

    officium suum deserere,

    to disregard one's duty, not perform it, id. Off. 1, 9, 28:

    discedere ab officio,

    id. ib. 1, 10, 32:

    deesse officio suo,

    id. Fam. 7, 3, 1:

    officii duxit,

    considered it his duty, Suet. Tib. 11.—Of animals:

    canes funguntur officiis luporum,

    act the part of, Auct. Her. 4, 34, 46.—Of things:

    neque pes neque mens satis suum officium facit,

    Ter. Eun. 4, 5, 3: officium corporis, the function or property of a body, Lucr. 1, 336 and 362.—
    B.
    In partic.
    1.
    Lit., an official duty, a service, employment, business (class.):

    toti officio maritimo M. Bibulus praepositus cuncta administrabat,

    naval service, Caes. B. C. 3, 5 fin.; 3, 8:

    celeriter equitatus ad cotidianum itineris officium revertitur,

    id. ib. 1, 80:

    confecto legationis officio,

    id. ib. 3, 103:

    destringor officio,

    Plin. Ep. 7, 15, 1:

    officium (scribae),

    Nep. Eum. 1, 5.—
    2.
    Transf., an office, appointment (post-Aug.).
    a.
    Laboriosissimum et maximum, office, Plin. Pan. 91:

    nova officia excogitavit,

    Suet. Aug. 37; cf.:

    novum officium instituit a voluptatibus,

    id. Tib. 42:

    obligationes, quae non propriis viribus consistunt, neque officio judicis, neque praetoris imperio neque legis potestate confirmantur,

    Dig. 44, 7, 27:

    qui ex officio pro aliis interveniunt,

    by virtue of their office, ib. 21, 1, 31, § 14:

    ministerii,

    Vulg. Exod. 28, 35:

    sacerdotum,

    id. Num. 7, 8.—
    b.
    Transf., in concr.
    (α).
    The officials or attendants on a magistrate = officialium corpus (post-class.):

    sub praetextu adventus officiorum vel militum,

    Dig. 1, 18, 6; 21, 2, 74:

    deponere aliquid apud officium,

    ib. 2, 4. 17: officia palatina, officers at the imperial court, Treb. Poll. Gall. 17, 8.—
    (β).
    An office or court of a magistrate:

    ipse me Regulus convenit in praetoris officio,

    Plin. Ep. 1, 5, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > officium

  • 16 petitio

    pĕtītĭo, ōnis, f. [peto].
    I.
    Lit., an attack, a blow, thrust, pass:

    tuas petiti ones effugi,

    Cic. Cat. 1, 6, 15; cf.:

    petitiones proprie dicimus impetus gladiorum,

    Serv. Verg. A. 9, 439.—
    B.
    Trop., an attack made in words before a court of justice, Cic. Or. 68, 228;

    or in debate,

    id. Cat. 1, 6, 15; cf.:

    novi omnis hominis petitiones rationesque dicendi,

    methods of attack, Cic. Div. in Caecil. 14, 44; id. de Or. 3, 54, 206.—
    II.
    In gen., a requesting, beseeching; a request, petition for any thing (postAug.), Plin. 29, 4, 19, § 66: huic quoque petitioni tuae negare non sustineo, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 7 (23); Gell. 11, 16, 8 al.—
    2.
    Esp. (eccl. Lat.), a request offered to God, a prayer:

    impleat Dominus omnes petitiones tuas,

    Vulg. Psa. 19, 6; id. Phil. 4, 6; id. 1 Johan. 5, 15: petitionem offerre Domino Deo, Mos. et Rom. Leg. Coll. 16, 1, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    An applying or soliciting for office, an application, solicitation, candidacy, Cic. Att. 1, 1, 1:

    petitioni se dari,

    to become a candidate for office, id. Fam. 13, 10, 2:

    consulatus,

    Caes. B. C. 1, 22:

    pontificatūs,

    Sall. C. 49, 2:

    regni,

    Just. 1, 10, 17:

    tribunatūs et aedilitatis,

    Val. Max. 6, 9, 14:

    dare alicui petitionem consulatūs,

    to admit one as a candidate for the consulship, Suet. Caes. 26:

    abstinere petitione honorum,

    Tac. A. 2, 43; Suet. Caes. 28:

    petitioni se dare,

    to solicit an office, Cic. Fam. 13, 10.—
    2.
    A laying claim to any thing, a suit, petition, in private or civil cases (opp. the accusatio, in criminal cases):

    petitio pecuniae,

    Quint. 4, 4, 6:

    hereditatis,

    Dig. 44, 5, 3:

    integram petitionem relinquere,

    Cic. Rosc. Com. 18, 56.—
    3.
    A right of claim, a right to bring an action of recovery:

    cavere, neminem, cujus petitio sit, petiturum,

    Cic. Brut. 5, 18; Dig. 2, 14, 56.

    Lewis & Short latin dictionary > petitio

  • 17 reposco

    1.
    rĕ-posco, ĕre, v. a., to demand back, to ask for again, as something belonging to one (class.); constr. aliquid; aliquid ab aliquo; more freq., aliquem aliquid, and absol.
    I.
    Lit.:

    dedisti eam dono mihi: Eandem nunc reposcis,

    Plaut. Men. 4, 3, 16:

    quoi talentum mutuom dedi, reposcam,

    id. Trin. 3, 2, 202:

    quae deposueris,

    Quint. 9, 2, 63:

    pecuniam,

    Tac. A. 1, 35:

    ignes commissos,

    Prop. 4 (5), 11, 53:

    fratrem clamore magno,

    Sil. 17, 460:

    ego ab hac puerum reposcam,

    Plaut. Truc. 4, 3, 76:

    virginem,

    id. Curc. 5, 2, 16:

    aulam auri te reposco,

    id. Aul. 4, 10, 33:

    eum vidulum,

    id. Rud. 5, 2, 65:

    eum simulacrum Cereris,

    Cic. Verr. 2, 4, 51, § 113:

    alter me Catilinam reposcebat,

    id. Red. in Sen. 4, 10:

    Parthos signa,

    Verg. A. 7, 606:

    (talenta) Thebani reposcunt Thessalos,

    Quint. 5, 10, 111:

    propensiores ad bene merendum quam ad reposcendum,

    Cic. Lael. 9, 32. —
    II.
    Trop., to ask for, claim, demand, exact, require, as something due:

    attentas aures animumque reposco,

    Lucr. 6, 920:

    quod natura reposcit,

    id. 2, 369:

    vitam (mea fata),

    Prop. 2, 1, 71:

    amissam meā virtutem voce,

    Ov. M. 13, 235:

    foedus flammis,

    Verg. A. 12, 573:

    responsa Ordine cuncta suo,

    id. ib. 11, 240:

    promissa,

    id. ib. 12, 2:

    pretium libelli,

    Plin. Ep. 7, 12, 5:

    gratiam,

    id. ib. 1, 13, 6:

    vicem,

    Mart. 8, 38, 3:

    natos poenas,

    Verg. A. 2, 139 Forbig. ad loc. (Heyne, ad poenas):

    ab altero rationem vitae,

    Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1: rationem (rei) ab aliquo, id. Div. in Caecil. 9, 27; Caes. B. G. 5, 30; cf.:

    vos rationem reposcitis, quid Achaei Lacedaemoniis bello victis fecerimus?

    Liv. 39, 37:

    quid dicturos reposcentibus aut prospera aut adversa,

    who demanded an account of their successes or reverses, Tac. H. 3, 13 fin.:

    cave respuas, Ne poenas Nemesis reposcat a te,

    Cat. 50, 20.
    2.
    rĕposco, ōnis, m. [1. reposco], one who makes a demand, who urges a claim, a dun:

    acerrimi,

    Amm. 22, 16, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > reposco

  • 18 vindiciae

    vindĭcĭae, ārum (in sing. vindĭ-cĭa, ae, XII. Tab. ap. Fest. p. 376 Müll.; cf. Serv. Sulp. ib. and Gell. 20, 10, 8), f. [vindico], a laying claim to a thing before the praetor by both contending parties (hence in plur.); a legal claim made in respect to a thing, whether as one's own property, or for its restoration to a free condition:

    vindiciae appellantur res eae, de quibus controversia... Ser. Sulpicius (vocabulo) jam singulariter formato vindiciam ait esse, quā de re controversia est, ab eo quod vindicatur,

    Fest. p. 376 Müll.:

    vindicia, id est correptio manūs in re atque in loco praesenti apud Praetorem ex duodecim tabulis fiebat,

    Gell. 20, 10, 8: SI VINDICIAM FALSAM TVLIT REI SIVE LITIS, i. e. has falsely obtained possession of the thing claimed, XII. Tab. ap. Fest. p. 376 Müll.:

    aut pro praede litis vindiciarum cum satis accepisset, sponsionem faceret,

    Cic. Verr. 2, 1, 45, § 115:

    injustis vindiciis ac sacramentis alienos fundos petere,

    id. Mil. 27, 74:

    vindicias ab libertate in servitutem dare,

    to sentence a free person to slavery, Liv. 3, 56, 4; 3, 57, 5; cf. Weissenb. ad Liv. 3, 44, 5;

    for which: quo (ore) vindiciae nuper ab libertate dictae erant,

    Liv. 3, 57, 6:

    praetores secundum populum vindicias dicunt, Cato ap. Fest. l. l.: decrēsse vindicias secundum servitutem,

    Liv. 3, 47, 5:

    M. Claudio clienti negotium dedit, ut virginem in servitutem assereret neque cederet secundum libertatem postulantibus vindicias,

    i. e. to those who demanded her liberation, her liberty, id. 3, 44, 5; cf.

    , of the praetor: lege ab ipso lata vindicias det secundum libertatem,

    id. 3, 44, 12 Weissenb. ad loc.:

    cum decemviri Romae sine provocatione fuerunt, tertio illo anno, cum vindicias amisisset ipsa libertas,

    Cic. Rep. 3, 32, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > vindiciae

  • 19 adfectō (aff-)

        adfectō (aff-) āvī, ātus, āre, freq.    [adficio], to strive after, strive to obtain, aspire to, pursue, aim at: imperium in Latinos, L.: honorem, S.: Gallias, Ta.: immortalitatem, lay claim to, Cu.—Esp., to cling to, cherish: spes easdem, O.: ad dominas viam, win a way into favor with, T.: hi gladiatoris animo ad me adfectant viam, set upon me, T.—To enter upon, pursue: dominatio quod iter adfectet videre, what career it is entering on: viam Olympo, V.—To lay hold of, grasp: (navem) dextrā, V. —Fig.: morbus adfectat exercitum, attacks, L.— To influence, win over: civitatīs formidine, S.

    Latin-English dictionary > adfectō (aff-)

  • 20 ad-rogō (arr-)

        ad-rogō (arr-) āvī, ātus, āre,    to add, associate with. consuli dictatorem, L. — To appropriate, claim. sibi sapientiam: quantum mihi adrogo: sibi cenarum artem, H.: alqd ex alienā virtute sibi, S.—Poet.: alicui aliquid, to adjudge to, confer upon: chartis pretium, H.: optatum peractis imperiis decus, granted, H.: nihil non armis, i. e. think everything must yield to, H.

    Latin-English dictionary > ad-rogō (arr-)

См. также в других словарях:

  • claim — n [Old French, from clamer to call, claim, from Latin clamare to shout, proclaim] 1 a: a demand for something (as money) due or believed to be due; specif: a demand for a benefit (as under the workers compensation law) or contractual payment (as… …   Law dictionary

  • Claim club — Claim clubs, also called Actual Settlers Associations or Squatters Clubs, were a nineteenth century phenomenon in the American West. Usually operating within a confined local jurisdiction, these pseudo governmental entities sought to regulate… …   Wikipedia

  • claim — A right to payment (SA Bankruptcy.com) A right to payment, whether or not fixed, contingent, liquidated, disputed, or matured. (Bernstein s Dictionary of Bankruptcy Terminology) BAR DATE The date by which claims must be filed with the Bankruptcy… …   Glossary of Bankruptcy

  • claim — claim; claim·ant; claim·er; claim·less; de·claim; dis·claim·ant; dis·claim·er; ex·claim·er; non·claim; pro·claim·er; re·claim·able; re·claim·ant; re·claim·er; sub·claim; ac·claim; coun·ter·claim; dis·claim; ex·claim; pro·claim; re·claim;… …   English syllables

  • Claim Jumper — restaurant, Fresno, California Claim Jumper is a restaurant chain headquartered in Irvine, California with 45 locations in Arizona, California, Illinois, Colorado, Nevada, Washington, Wisconsin and Oregon. Founder Craig Nickoloff opened the first …   Wikipedia

  • claim — vb *demand, exact, require Analogous words: *maintain, assert, defend, vindicate, justify: allege, *adduce, advance Antonyms: disclaim: renounce Contrasted words: disavow, disown, dis acknowledge (see affirmative verbs at ACKNOWLEDGE): reject,… …   New Dictionary of Synonyms

  • claim — verb. There are several areas of difficulty with this word. The first concerns claim + that, and the second claim + to. The third concerns the expression to claim responsibility. 1. claim + that. In this construction, claim should not be used as… …   Modern English usage

  • claim to fame — often humorous phrase the thing that makes a person or place famous or interesting My claim to fame is that I once shook hands with Nelson Mandela. Thesaurus: fame and renownsynonym Main entry: claim * * * a reason for being regarded as unusual… …   Useful english dictionary

  • Claim — Claim, n. [Of. claim cry, complaint, from clamer. See {Claim}, v. t.] 1. A demand of a right or supposed right; a calling on another for something due or supposed to be due; an assertion of a right or fact. [1913 Webster] 2. A right to claim or… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Claim of Right Act 1689 — Claim of Right redirects here. For other uses, see Claim of Right (disambiguation). The Claim of Right is an Act passed by the Parliament of Scotland in April 1689. It is one of the key documents of Scottish constitutional law. Contents 1… …   Wikipedia

  • claim form — the form in which one starts civil proceedings in England and Wales under the Civil Procedure Rules. It is worth saying in a dictionary that this represents a deliberate attempt to introduce plain English into legal usage and has accordingly done …   Law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»